DÜNDEN YARINA GELECEK YAŞAM - 8

MURAT KAYA

Endüstrileşme sürecinde toplum birbirinden farklı ama birbirine bağlı binlerce parçaya
bölündü. Bilgi ,uzmanlaşmış disiplinleri bölündü. İşler,küçük parçalara ayrıldı.Aileler daha
küçük çekirdek ailelere dönüştü.Bu durum , toplum yaşamı ve kültürünü de parçaladı. Yeni iş alanı ve ortamı yeni makam-mevkiler, unvanlar,hükümet biçimleri belirdi.ÜreGm araçları
devleGn elinde olsada "devlet" bürokrasinin elindeydi. Endüstrileşme ve sözünü verdiği
demokrasi asla birlikte olamazdı.Günümüz yeni uygarlık sürecinde tüm dünyada yeni
yaklaşım öne çıkmaya başladı. YöneGme kaJlma,birlikte karar verme,üretenin söz sahibi
olması vb.Böylece gücün merkezilikten uzaklaşması için çabalandı.Yani seçkinler ve erk
sahiplerinin gücü/kontrolü sarsılıyordu. Biraraya gelerek temsil etme yetkisi demokraGk
nitelik açısından önemli. Burjuva demokrasisi ve parlamenter sistem, kapitalist sınıMn kendi
kazancını koruma mekanizması ve maskesidir...Demokrasi kültürü ve bilinci ülke sınırları
içinde ve dışında yaygınlaşJkça toplumsal iyileşme arO.Seçme ve seçilme bir hak olarak,
siyasal ve toplumsal arenada karar hakkına dönüştü.Demokrasi en geniş tanımıyla "halkın
egemenliği "olarak tanımlansa da hiç bir dönem gerçek manada bu olmadı.Güçlülerin erk
egemenliği her zaman sürdü. Seçimler de her zaman seçkinlerin işine yarar hale
dönüştürüldü. Seçimler halkın gerçek mücadele dinamiklerini de pasifize ediyor. Önüne
konulan adaylardan birini seç,mücadeleden vazgeç noktasına geGrilen geniş halk kitleleri
giderek baskıcı rejimlerle sus-pus edilir oldu .Ve üreGci de tükeGci de mutsuz olarak içinde
yaşadığı siyasal iklimin kurbanı haline geldi. Gelişen uluslararası yeni uygarlık sürecine ayak uyduramayanlar geçmiş dönem kültüre, birikimlere hasretle tutunup fakat giderek yok
olmaya yüz tuTular. HaJrlayalım endüstri toplumu yayılmaya başlamadan önce dünyanın
çoğu bölgesi henüz ülkelere ayrılmamış,sağa çok kabile,klan,dük,prenslik, krallık vb.yerel
birimler halinde bölünmüştür. Sınırları net değil, Devlet Hakları belirsizdir.
PoliGk kontrolün standarJ yok. Voltaire derki:"Avrupa'yı dolaşırken,kanunların da atlar
kadar sık değişGğini gördüm." PoliGk birleşGrme olmadan ekonomik birleşme olmayacağı fikri dünyada PoliGk haTa kampkaşmayibda geGrdi.Her sahada birleşmeye oldu Asjeri sahada NATO gibi... BM,OECD,OPEC vb... Ulusal bilinçlenme ile ulus devletler için bağımsızlık mücadelesi, milli savaşlar sahne aldı. Amerikan,Fransız devrimkerindenniGbaren 19 yy.biyunca dünyanın Endüstrileşme sürecindeki bölgelerinde milliyetçilik tutkusu arO. Şairler, tarihçiler, besteciler ulusal ruhu yücelGyordu...Modern ulus ,endüstri devriminin eseridir.Ki tek bir ekonomi üzerine yerleşGrilmiş,tek bir birleşik PoliGk otorite! Ülkeler ellerindeki pazarı ve siyasal otoriteyi genişletmeye çalışırken sonunda dil,kültür farkı ile toplumsal , coğrafi, stratejik engeller gibi sorunlarla karşılaşJlar. Emperyalist emellerine askeri ,ekonomik,kültürel sahada işgalci yayılım tutumlarıyla erişGler. İşgal eekleri yerler ve ülkelerde kukla devletler kurdurup kendilerine bağlı oligarşik hükümetler yaraOlar. Bilinir ki hiç bir uygarlık çaJşma, savaş olmadan yayılıp gelişemez. SömürgeleşGrilen Ülkeler aslında kendi kendilerine yetecek ekonomik kaynaklara sahipGrler . Fakat bunun bilincinde değillerdi. İngiliz poliGkacı Joseph Chamberlain, "İmparatorluk Gcareer" diyordu.Giderek ayran nufusun ihGyacını karşılayamayan Avrupalı liderler;sömürgecilik yayılımı durduğu takdirde işsizliğin kendi ulkelerindebartacağindan bu durumun silahlı devrimlere yol açacağını biliyor bu korkuyu kuşaklar boyunca yayıp taşıdılar... Sömürgeciler, ne kadar ilerlemiş olursa olsun,tarımsal toplumları;ilkel ve gelişmemiş görüyor ve onları katletmeyi yönetiyordular...
İngilizlerin,Fransızların, Almanların,Hollandalı dünyaya yaydığı ırkçı,dini,her türden
propagandanın ardında;endüstri uygarlığı için dışarıdan ucuz kaynaklara okan ihGyaçJ.Ve bu kaynakları akıtacağı tek ve birleşmiş bir DÜNYA PAZARI gerekiyordu. Endüstri devrimi tüm Avrupa'da yayılınca dünya çapında devasa Gcaret arJşı oluştu.